Friday, October 14, 2011

Περί αντίληψης και αλήθειας (part 2)

Που είχαμε μείνει λοιπόν...;

Α ναι, λέγαμε για την υποκειμενικότητα του παρατηρητή. Όπως επιστημονικά αποδείχθηκε παραπάνω λοιπόν, -δεν πιστεύω να έχει κανείς αντίρρηση...- η αντίληψη των πραγμάτων είναι λίγο ως πολύ μια υποκειμενική διεργασία. Τι γίνεται όμως με την αλήθεια; Την μία και αδιαμφισβήτητη αλήθεια των πραγμάτων. Την "αντικειμενική" αλήθεια! (βροντερή φωνή, αστραπές στο παρασκήνιο, νυχτερίδες πετάνε μέσα από μια σκοτεινή σπηλια, και τέτχοια...). Αν αυτό που είπα πρωτύτερα είναι σωστό -it is, trust me- ότι δηλαδή ο καθένας αντιλαμβάνεται τα πράγματα διαφορετικά και όπως αυτός θέλει -ή μπορεί εν πάσει περιπτώση-, τότε δεν είναι εύλογο κι ο καθένας να κουβαλάει την αλήθεια του  και άμα λάχει να τηνε κουνάει πέρα δώθε και να την επιδεικνύει στους άλλους λέγοντας ότι αυτή είναι και η μόνη αλήθεια; Όχι μόνο εύλογο είναι φίλε αναγνώστη αλλά είναι και η πραγματικότητα μέσα στην οποία ζούμε. Και μιας και είπα τη λέξη "πραγματικότητα" θα μπορούσατε πολύ ευκολα να μου πείτε: "Και τι έχεις να μας πεις για την πραγματικότητα; Για κάτι που κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει; Π.χ. για το γεγονός ότι οι παπαρούνες είναι κοκκινες. Πως γίνεται αυτό να μην είναι αλήθεια για όλους;" Ας εξετάσουμε την περίπτωση των "κόκκινων" -όπως λές- παπαρούνων φίλε αναγνώστη (κι άλλη φορά μη γίνεσαι διακόπτης και με διακόπτεις).

Οι παπαρούνες είναι κόκκινες, σωστά; Σωστά. Και κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει αυτό, σωστά; Σωστά. Για τράβα πες το σε έναν δαλτώνικό αυτό να δουμε τι θα σου πει. Τώρα θα μου πεις ότι ο δαλτωνισμός είναι μια πάθηση  η οποία διαστρεβλώνει την ορθή αντίληψη της πραγματικότητας για αυτόν και άρα καθίσταται ως μη αντικειμενική η  μαρτυρία του δαλτωνικού. Ναι αλλά γι'αυτόν, αυτή είναι η πραγματικότητα του. Ό,τι και να λέμε κι εγώ κι εσύ, αυτός τις παπαρούνες τις βλέπει γκρι. Άρα τι; Όποιος πάσχει από μία πάθηση εξαιρείται από την αλήθεια; Αν αρχίσουμε τις εξαιρέσεις, αυτομάτως δεν αρνούμαστε την ύπαρξη μίας και μόνο αλήθειας; Η μήπως η μία και μόνη αλήθεια δεν μας χωράει όλους; Και ποιός αποφάσισε τέλος πάντων ότι οι παπαρούνες είναι κόκκινες; Κάποιος θα έδωσε στην λέξη κόκκινο την έννοια που αντιστοιχεί στο χρώμα κόκκινο, το χρώμα της παπαρούνας. Δεν υπάρχει άλλη λογική εξήγηση. Και ποιός ήταν αυτός ο κάποιος; Φαντάζομαι κάποιος, κάπου, πολύ παλιά. Στην εποχή των σπηλαίων ίσως. Επιτρέψετε μου να σας διηγηθώ μια ιστοριούλα για το ως πήρε η παπαρούνα το όνομα της λοιπόν. Τα πράγματα έγιναν κάπως έτσι:

Ένα όμορφο και ηλιόλουστη ανοιξιάτικο πρωινό ο αρχηγός Γκάου-Μπίου της φυλής των Ανθρωποπιθηκιέν βγήκε από τη σπηλιά του με ένα χαμόγελο μέχρι τα αυτιά. Η γυναίκα του η Κανεμεοτιθές, μόλις του είχε πάρει το καλύτερο τσιμπούκι της ζωής του. Αν υπήρχαν πανεπιστήμια τότε, η τύπισσα θα είχε διδακτορικό στις πίπες. Ακριβώς απέναντι από το άνοιγμα της σπηλιάς υπήρχε ένα καταπράσινο λειβάδι γεμάτο λουλούδια. Ετσι όπως ήταν μες τη καλή τη διάθεση και γεμάτος ενέργεια και ενθουσιασμό από την προ ολίγων λεπτών εκσπερμάτιση του ο αρχηγός, του ήρθε μια φοβερή ιδέα. Μια καταπληκτική ιδέα που θα άλλαζε τις ζωές όλων μας από τότε και στο εξής. Μια ιδέα που αφορούσε αυτά τα όμορφα κόκκινα λουλουδάκια που με το παραμικρό χάδι του ανέμου, λικνίζονταν σαν κόκκινες σημαιούλες στον κάμπο. "Γυναίκα! Ε γυναίκα! Τράβα φώναξε γρήγορα όλη την φυλή. Έχω να κάνω μια πολύ σημαντική ανακοίνωση. Τσακίσου γρήγορα μη σε περιλάβω με το ρόπαλο! Ουγκ!"
Αφού μαζεύτηκε όλη η φυλή σε κύκλο μπροστά του, ύστερα από λίγη ώρα, ο αρχηγός άρχισε να μιλάει
-"Ουγκ αδέρφια!"
-"Ουγκ αρχηγέ μας" είπαν όλοι με μια φωνή.
-"Σας μάζεψα σήμερα όλους εδώ, γιατί θέλω να σας ανακοινώσω κάτι πολύ σημαντικό"
-"Δώσε μας τα φώτα σου αρχηγέ!" ακούστηκε μια πνιχτή φωνή από το ακρωατήριο κι αμέσως ο αρχηγός έριξε ένα ημιάγριο βλέμμα στον Γλυφτρονίξ, συνέχισε όμως χωρίς να δώσει πολύ σημασία.
-"Τα βλέπετε εκείνα τα λουλούδια; Εκεί, πέρα στο λειβάδι." κι έδειξε με το χοντρό δάχτυλό του που ακόμα μύριζε μουνίλα και καθώς το αντιλήφθηκε ένα χαμόγελο σχηματίστηκε ασυναίσθητα στο πρόσωπο του. Αμέσως γύρισαν όλοι τα κεφάλια και άρχισαν να εξερευνούν με το βλέμμα τους την κατέυθυνση που τους είχε υποδείξει το ποτισμένο με γυναικείους χυμούς, τραχύ δάχτυλο του αρχηγού τους. "Ναι, ναι. Ναι τα βλέπουμε" άρχισαν να λένε διστακτικά ένας ένας οι προσφάτως όρθιοι κι ακόμη πιο προσφάτως ομιλούντες πιθηκάνθρωποι που είχαν αντιληφθεί το λειβάδι με τα κατακόκκινα λουλούδια χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. 
-"Ε λοιπόν, από σήμερα και μέχρι η φωτεινή μπάλλα που είναι πάνω από τα κεφάλια μας και μας ζεσταίνει, να σβήσει και να μην ξανανάψει όπως κάνει κάθε πρώι, τα λουλούδια αυτά θα λέγονται...ΠΑΠΑΡΟΥΝΕΣ! Σύμφωνοι;" και το πονηρό χαμόγελο επέστρεψε στο προσωπό του καθώς θυμήθηκε τι κρατούσε στα χέρια του την ώρα που έβγαινε από τη σπηλιά κι αντίκρυζε το λειβάδι με τις παπαρούνες. Την ώρα της επιφοίτησης. Το ίδιο πράγμα που γαργαλούσε τις αμυγδαλές της Κανεμεοτιθες λίγα λεπτά πριν..."Είμαι και πολύ καβλέας" θα σκεφτόταν αν υπήρχαν έννοιες όπως ο καβλέας τότε, ενώ το κοινό είχε ξεσπάσει σε κραυγές και παραλληρήματα εκστασιασμένο από την καινούργια γνώση που μόλις του έιχε προσφερθεί. Μόνο ένας αναμεσά τους ήταν σιωπηλός και σκεπτικός, μπερδεμένος θα 'λεγε κανείς. Ο πάντα καχύποπτος και αντιρρησίας, Διαφορετικοαντιληπτίξ. Αφού κώπασαν λίγο οι πανυγηρισμοί και με το βλέμμα πάντα καρφωμένο στις νεοβαπτισθείσες παπαρούνες σήκωσε το χέρι του και απευθύνθηκε στον αρχηγό, ο οποίος με το που τον αντιλήφθηκε σκέφτηκε "Ωχ, τι θέλει ο μαλάκας τώρα;" 
-"Τι είναι ρε Διαφορετικοαντιληπτιξ; Τι σε προβληματίζει; Για ρίχτο."
-"Να με συμπαθάς αρχηγέ μου και με όλο το σεβασμό, δηλαδή ασ'ούμε, αλλά...τι είναι λουλούδι;"
Ξαφνικά απλώθηκε σιωπή σε όλο το ακρωατήριο. Κανείς τους δεν είχε αναρωτηθεί μέχρι τώρα αυτό το τόσο απλό κι όμως τόσο βασικό πράγμα. Και κανείς δεν μπορούσε να δώσει την απάντηση. Κανείς εκτός από τον τετραπέρατο αρχηγό δηλαδή. 
-"Χα! Αυτό ήταν ρε παλληκάρι. Κι εγώ νόμιζα ότι θα με ρώταγες κάτι πιο δύσκολο. Λουλούδια είναι  αυτά τα μικρά και όμορφα πράγματα που βγαίνουν μέσα από την γη την οποία πατούμε και μυρίζουν όμορφα και έχουν διάφορα χρώματα. Και που πηγαίνουν οι μέλισσες απο πάνω τους συνέχεια και ρoυφάνε τους χυμούς τους. Και συγκεκριμμένα τα λουλούδια που λέγοται, πλεόν, παπαρούνες είναι αυτά τα κόκκινα πραγματάκια που κουνιούνται πέρα δώθε έτσι όπως φυσάει ο αέρας εκεί απέναντι στο λειβάδι." Η απάντηση του αρχηγού φάνηκε να ικανοποιεί -τουλάχιστον στιγμιαία- τον καχύποπτο πιθηκάνθρωπο και αμέσως το πλήθος ξέσπασε σε νέους πανηγυρισμούς και ζητοκραυγές ενώ η φωνή του Γλυφτρονίξ ακούστηκε καθαρή και ξάστερη αυτή τη φορά: "Αρχηγέ είσαι και ο πρώτος! Μορφωσέ μας φωστήρα μας" κι ο αρχηγός αυτή τη φορά του χαμογέλασε και του έκλεισε το μάτι. Πριν προλάβει όμως να απολάυσει τη χαρά της αποθέωσης το χέρι του Διαφορετικοαντιληπτίξ ήταν και πάλι στυλωμένο στον αέρα σαν ιστός χωρίς σημαία.
-"Τι 'ναι τώρα πάλι;" του πέταξε κάπως άγρια ο αρχηγός.
-"Να αρχηγέ, σχώρα με που παίρνω το θάρρος πάλι ασ'ούμε, αλλά έχω άλλη μία απόρια και δηλαδή ας'ούμε ίσως μόνο εσύ μπορείς να μου τη λύσεις."
-"Αντε πες τη να τελειώνουμε" 
-"Εντάξει, τη λέω ασ'ούμε. Να δηλαδή...τί είναι κόκκινο;"
Αμέσως απλώθηκε μια σιωπή στο ακρωατήριο τόσο βαριά που αν την αντάλλαζαν για καυσόξυλα θα είχαν φωτιά όλες οι σπηλιές της φυλής κάθε μέρα για 3 χειμώνες.  
"Κόκκινο είναι το χρώμα που έχουν οι παπαρούνες" είπε εμφανώς νευριασμένος ο αρχηγός. "Και από δω και στο εξής ότι έχει το χρώμα της παπαρούνας θα το λέμε κόκκινο. Πάει και τελείωσε! Σύμφωνοι;"
Καθώς το κύμα του ενθουσιασμού ετοιμαζόταν να σκάσει στην ακρογυαλιά του ακρωατηρίου και να το παρασύρει σε νέο ντελίριο, το χέρι του Διαφορεντικοαντιλιπτήξ υψώθηκε σαν κυμματοθραύστης και το έκανε σμπαράλια. Όλοι κρατούσαν την ανάσα τους κοιτώντας τον αρχηγό και περιμένοντας την αντίδραση του. Όλοι εκτός από τον αντιρρησία φίλο μας ο οποίος χωρίς να περιμένει απόκριση από τον αρχηγό άνοιξε -για τελευταία φορά- το στόμα του..."Και δηλαδή, τί είναι...χρώμα ασ'ούμε;"

Νταξ, δεν είμαι σίγουρος αν έγινε έτσι ακριβώς, δεν ήμουνα και μπροστά, αλλά καπως έτσι θα 'γινε. Αυτό που αντιλαμβάνομαι όμως εγώ είναι ότι όλη η αντικειμενικότητα των πραγμάτων στηρίζεται πάνω σε υποκειμενικούς και αυθαίρετούς ορισμούς και αντιστοιχίες εννοιών με λέξεις. Και πως η αλήθεια στηρίζεται σε αυτούς τους ορισμούς και στις άτυπες, σιωπηλές συμφωνίες που έχουμε κάνει μεταξύ μας ως ανθρωπότητα να μην τους αμφισβητούμε. Πως είναι δυνατόν λοιπόν να δεχόμαστε ως αντικειμενική μια αλήθεια ή μια πραγματικότητα όταν αυτή στηρίζεται εξ ορισμού στην υποκειμενικότητα και την αυθαιρεσία; Για να σου δώσω ένα παράδειγμα, φαντάσου ο μάγκας ο αρχηγός να ήταν δαλτωνικός. Ο τύπος που έκανε την αντιστοιχία παπαρούνα --> κόκκινο χρώμα, φαντάσου να μην μπορούσε να ξεχωρίσει το κόκκινο της παπαρούνας από το πράσινο των φύλλων. Εδώ και χιλιάδες χρόνια στηρίζουμε την αντιληψή μας, την αλήθεια μας αν θέλετε, περι κόκκινου χρώματος στην αυθαιρεσία ενός τύπου που είπε ότι οι παπαρούνες είναι κόκκινες αλλά μπορεί να εννοούσε και πράσινες. Τρομακτικό;

Χθες βγήκε ο επιστήμονας από μέσα μου, σήμερα ο συγγραφέας. Αυριο μπορεί να βγει καμιά κουράδα, ποτέ δε ξέρεις...Επειδή όμως η ιστοριούλα μου βγήκε παραπάνω απ'ότι υπολόγιζα θα το κόψω εδώ για άλλη μια φορά και θα σας αφήσω με τη γλυκιά γεύση της προσμονής στα χείλη. Του μπη κοντίνουεντ...

Thursday, October 13, 2011

Περί αντίληψης και αλήθειας (part 1)

Disclaimer: Φαντάζομαι ότι ξεφορτώθηκα τους πρώτους άσχετους και βαριεστημένους από τον τίλτο κιόλας. Για όσους αμφιταλατεύονται ακόμα γράφω και τούτη τη παράγραφο. Το παρόν ποστ θα είναι πολύ μακρύ, είναι εντελώς θεωρητικό, ενδέχεται ακαταλαβίστικο, οι συλλογισμοί μου θα κάνουν κύκλους μέχρι να καταλήξουν κάπου και γενικά αν θέλετε να μάθετε κάτι χρήσιμο από αυτό (fuck άμα θέλετε να μάθετε κάτι γενικά από αυτό το μπλόγκ) σας προτείνω να πάτε να διαβάσετε κάνα άρθρο στο wikipedia αντ'αυτού. π.χ. αυτό. Αν πάλι δεν έχετε υπολογιστή, πηγαίντε κατεβάστε κάνα τόμο της Παπυρους Λαρούς από την βιβλιοθήκη και αφήστε με ήσυχο. Wait a minute...αν δεν έχετε υπολογιστή πως σκατά διαβ...uhh fuck it, nevermind. Το ρεζουμέ είναι ότι το αυτό το άρθρο γράφτηκε για να εκθέσει προβληματισμούς και να παραθέσει τροφή για σκέψη. Τίποτα λιγότερο τίποτα περισσότερο. Και τώρα όσοι είστε ακόμα μαζί μου, ακολουθήστε.

Το ότι όλα είναι θέμα αντίληψης σας το χω πει; "Πολλές φορές" θα πουν οι ταχτικοί αναγνώστες. Αν πάλι απάντησες "όχι" μάλλον δεν με διαβάζεις τόσο τακτικά όσο θα 'πρεπε και φρόντισε να το διορθώσεις πριν έχουμε άλλα...Ας το πούμε τέλος πάντων άλλη μία για να το εμπεδώσουμε:

ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ. ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΟΜΩΣ

Τι εννοεί ο ποιητής; Ότι όλα είναι μες το μυαλό μας βρε αδερφέ. Τα πάντα. Οτιδήποτε με το οποίο ερχόμαστε σε επαφή και αλληλεπριδρούμε -αντικείμενο, πρόσωπο, ή κατάσταση- το αντιλαμβανόμαστε όπως εμείς θέλουμε και μόνο έτσι. Τα πράγματα έχουν την σημασία και την αξία που εμείς τους δίνουμε. Πως αλλιώς να το πω; Αυτό που για μένα είναι σημαντικό, για σένα μπορεί να είναι παντελώς αδιάφορο κ.ο.κ. (Κοκκινωποί Ορνιθόρυγχοι Κοιμούνται)

Π.Π. 
Να, είδες τι έκανα μόλις τώρα; Έφερα ένα ον λάιν παράδειγμα αυτοστιγμεί για να υποστηρίξω τον ισχυρισμό μου. Το "κ.ο.κ." που οι περισσότεροι, φαντάζομαι, το μεταφράζουν αυτομάτως ως "Και Ούτω Καθεξής" στο μυαλό τους -άν εξαιρέσεις μερικούς βλαμμένους που κάνουν πρώτα τον συνειρμό "Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας"- στο δικό μου μυαλό σημαίνει "Κωκκινοποί Ορνιθόρυγχοι Κοιμούνται" ή "Κουνάμενες Οπιούχες Κωλοτρυπίδες" κ.ο.κ. ...

Τώρα θα μου πεις ότι δεν σου λέω και τίποτα καινούργιο. Κι ότι δεν περίμενες από μένα τον Τρυποκάρυδο να τ'ακούσεις όλα αυτά και πως μυαλό έχεις και πως λίγο ορθολογικά να το χρησιμοποιήσεις το ρημάδι, φτάνεις και μόνος σου σε αυτό το συμπέρασμα. Από τη μεριά μου λοιπόν να πω πως κατ'αρχάς χαίρομαι που έχω (υγειώς) σκεπτόμενους αναγνώστες. Κατα δεύτερον σκασμός ρεμάλια που θα βγάλετε και γλώσσα! Και κατα τρίτον υπομονή τέκνα μου. Όλο και κάπου θα καταλήξουμε. Ελπίζω.

Τώρα συγκεντρώσου λίγο και προσπάθησε να μείνεις μαζί μου για να μη σε χάσω, γιατί αρχίζουν τα ζόρικα. Έχεις ακούσει ποτέ την έκφραση: "Κάθε νόμισμα έχει δύο πλευρές"; Φυσικά και την έχεις ακούσει, τι ρωτάω; Σάμπως ζεις στο Τζιμπουτί; Η έκφραση αυτή, λοιπόν, με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο και κάθετα διαφωνούντα (να'τες οι δύο πλέυρες του νομίσματος...). Αν το εξετάσουμε φαινομενικά και μονοδιάστατα το θέμα, ναι το νόμισμα έχει δύο πλευρές. Δύο "όψεις". Αρκεί μια απλή οπτική παρατήρηση ολίγων δευτερολέπτων για να το διαπιστώσει αυτό ο οιοσδήποτε (να το κρατήσει στα χέρια του και να το γυρίσει από τη μία και από την άλλη). Η αλήθεια λοιπόν είναι ότι το νόμισμα έχει δύο όψεις.



Αν τώρα το νόμισμα πέσει στα χέρια ενός φυσικού, αυτός θα μπορούσε να διεξάγει το παρακάτω πείραμα: Ας υποθέσουμε ότι το νόμισμα στέκεται όρθιο, ακουμπώντας στην περιφέρεια του δηλαδή και δύναται να περιστρέφεται ελεύθερα γύρω από άξονα ο οποίος περνάει από το κέντρο του, καθώς και από 2 σημεία της περιμέτρου του, τα οποία ισαπέχουν και ο οποίος φυσικά είναι κάθετος στο δάπεδο, όπως φαίνεται και στο υπέροχο επαγγελματικού επιπέδου σχήμα. Κοινώς ο άξονας περιστροφής του είναι η προέκταση της διαμέτρου του (προφανώς, για λόγους απλότητας, θεωρούμε ότι το νόμισμα είναι κυκλικός δίσκος κι όχι κύλινδρος που είναι στην πραγματικότητα αλλά δεν έχει και πολύ μεγάλη σημασία). Ας υποθέσουμε τώρα ότι υπάρχει σταθερός παρατηρητής ο οποίος κοιτάζει το νόμισμα. Το βλέμμα του παρατηρητή είναι στο ίδιο ύψος με το κέντρο του νομίσματος και κάθετο στο επίπεδο που διέρχεται από το σύνολο των σημείων της περιφέρειας του. Το επίπεδο, δηλαδή, που διχοτομεί το νόμισμα στις δύο του όψεις. Έστω ότι το νόμισμα αρχίζει να περιστρέφεται γύρω από τον άξονα περιστροφής του. Αν, όπως είπαμε, ο παρατηρητής μένει πάντα ακίνητος -ικανή αλλά όχι και αναγκαία συνθήκη- αυτό που θα βλέπει σε κάθε χρονικό στιγμιότυπο θα είναι η κάθετη προβολή της όψης του νομίσματος στο προαναφερθέν επίπεδο. Για χάρην απλοποίησης του συλλογισμού και χωρίς ιδιαίτερες συνέπειες, θα αγνοήσουμε έννοιες όπως τρισδιάστατη ή περιφερειακή όραση. Δεχόμαστε ότι το βλέμμα του παρατηρητή είναι δισδιάστατο, γραμμικό (ευθυτενές) και κάθετο στο επίπεδο. Όταν λοιπόν το νόμισμα θα έχει στραφεί κατά 90 μοίρες από την αρχική του θέση, ο παρατηρητής θα βλέπει μόνο μια λεπτή γραμμή, την προβολή δηλαδή της περιφέρειας του νομίσματος στο κάθετο επίπεδο. Κουράγιο φτάνουμε...
Καθώς το νόμισμα περιστρέφεται, κάθε σημείο του -εκτός από τα σημεία που βρίσκονται πάνω στον άξονα περιστροφής- κινείται πάνω σε κυκλική τροχία με κέντρο το αντίστοιχο σημείο πάνω στον άξονα. Κι όταν λέμε κυκλική τροχία εννοούμε πολύ απλά έναν κύκλο. Η περίμετρος ενός κύκλου τώρα, αν και πεπερασμένο μέγεθος μπορεί να έχει άπειρες υποδιαιρέσεις*. Να το πω πιο απλά, μπορούμε συνεχώς να χωρίζουμε τον κύκλο σε όλο και πιο μικρά απειροελάχιστα κομματάκια. Για πάντα. Αν υποθέσουμε τελικώς ότι το νόμισμα περιστρέφεται κατα μία ελάχιστη υποδιαίρεση της κυκλικής τροχίας στη μονάδα του χρόνου, η αλλιώς με απειροελάχιστη ταχύτητα (γωνιακή ταχύτητα για την ακρίβεια) τότε ο παρατηρητής βλέπει σε κάθε χρονική στιγμή και μια διαφορετική προβολή της όψης του νομίσματος στο επίπεδο που λέγαμε πριν. Για πάντα. Θεωρητικά λοιπόν, ο παρατηρητής μπορεί να  δει άπειρες "όψεις" ενός νομίσματος. Κι όλα αυτά σε μία μόνο πλήρης περιστροφή του νομίσματος γύρω από τον άξονα του. Μαθηματική μαγεία!

*Για την ακρίβεια αυτό δεν ισχύει, διότι αναφερόμαστε σε ακτίνια (μονάδα μέτρησης τόξου) και για να γίνει αυτό πρέπει να έχουμε μια έκφραση του τύπου π/∞ το οποίο φυσικά δεν ορίζεται. Το πρόβλημα λύνεται μόνο με τη χρησιμοποίηση ορίων και ο τύπος γίνεται π/χ όπου χ τείνει στο άπειρο. Και πάλι όμως οι υποδιαιρέσεις του κύκλου είναι παρα πολλές.

Το παραπάνω παράδειγμα αναφέρεται στην παρατήρηση, την οπτική αντίληψη δηλαδή των πραγμάτων.
Αν το παρατηρήσει λοιπόν ένας οποιοσδήποτε άνθρωπος το συγκεκριμμένο νόμισμα, θα αποφανθεί άκοπα και αναντίρρητα ότι έχει 2 και μόνο όψεις.  Αν το παρατηρήσει ένας φυσικός όμως, και δη υπό τις πειραματικές συνθήκες που περιγράψαμε προηγουμένως,  θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι έχει άπειρες όψεις. Να το κάνουμε λίγο πιο ενδιαφέρον τώρα; Ας εισάγουμε κι άλλες παραμέτρους εκτός της απλής οπτικής παρατήρησης. Αν δώσουμε το ιδιο νόμισμα σε έναν χημικό θα μας κάνει μια ποιοτική ανάλυση (μπορεί και ποσοτική στο τσακιρ κέφι) και θα μας πει ότι αποτελείται από το τάδε κράμα μετάλλων. Αν το δώσουμε σε έναν μεταλειολόγο θα μας πει ακριβή σύσταση, θα βγάλει συντελεστές τριβής, φωτογραφίες σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, της παναγιάς τα μάτια, τα πάντα όλα, χαμός! (Είμαι σε τμήμα μεταλειολόγων εγώ και ξέρω...). Αν το δώσουμε σε έναν ταμεία τράπεζας θα μας πει ότι αξίζει ένα ευρώ, όση είναι και η ονομαστική του αξία δηλαδη. Αν το δώσουμε σε έναν συλλέκτη θα μας πει ότι αξίζει πολλά γιατί ανήκει στην τελευταία παρτίδα που κόπηκε με το συγκεκριμμένο μηχάνημα το οποίο λογο ελαττώματος έκανε μια επιπλέον χαραγή στην πλευρική του επιφάνεια και μπλα μπλα μπλα... Τέλος αν το δώσουμε σε έναν ζητιάνο θα μας πει "φχαριστώ" και θα πάει να αγοράσει καμιά τυρόπιτα να λαδώσει το αντεράκι. Ενώ αν το δώσουμε σε έναν ζάπλουτο κροίσο (με 9 γράμματα) θα το πετάξει στα σκουπίδια γιατί δεν τον βολεύουν τα ψιλά...Βλέπουμε λοιπόν ότι η αξία/σημασία ενός αντικειμένου -του ίδιου αντικειμένου- συνεχώς μεταβάλλεται. Και μεταβάλλεται ανάλογα με το τι ακριβώς εξετάζουμε στο αντικείμενο, υπο ποιές συνθήκες το εξετάζουμε και ποιός κάνει την εξέταση/παρατήρηση.

Να λοιπόν που αρχίζει και ξεκαθαρίζει σιγά σιγά το πράμα. Έχουμε τρεις μεταβλητές παραμέτρους, φαινομενικά ανεξάρτητες -αν και όχι πάντα- μεταξύ τους. Πρώτα έχουμε το είδος της αντίληψης. Δηλαδή ως τι το παρατηρούμε το αντικείμενο; Τι θέλουμε να μάθουμε από αυτό; Τι πληροφορίες περιμένουμε να λάβουμε από την παρατηρησή μας; Έπειτα έχουμε το βάθος της αντίληψης. Πόσο χρόνο αφιερώνουμε και κάτω από ποιές συνθήκες παρατηρούμε το αντικείμενο; Έχουμε τα κατάλληλα εργαλεία και την κατάλληλη τεχνογνωσία; Τέλευτάια -και σπουδαιότερη κατά τη γνώμη μου- μεταβλητή είναι ο αντιλαμβανόμενος. Αυτός που κάνει την παρατήρηση.  Διότι κάθε παρατήρηση, όσο αντικειμενική και υπό "ελεγχόμενες" συνθήκες και να είναι, πάντα υπόκειται στην υποκειμενικότητα του παρατηρητή. Και αυτό είναι και το ζουμί περί αντίληψης κυρίες και κύριοι. Δε πά να κατέβει ο θεός ο ίδιος να μου σφίξει στο χέρι και να μου πει: "Γιοχβέ, χάρηκα". Αμα εγώ είμαι μουσουλμάνος, Αλλάχ θα τονε πω.

Σε αυτό το σημείο λέω να το κόψω, γιατί θα βγεί πολύ μακρύ το σεντόνι και δεν θέλω να σας πέσουν πολλά μαζί και να μου κουραστείτε. Να χωνέψετε πρώτα αυτά τα λίγα και τα υπόλοιπα στο επόμενο ποστ.